زنبور براکون

 زنبور براکون از خانواده  Braconidae، زیر خانواده Braconinae و از جنس   Habrobracon (=Bracon)می باشد.

این جنس و به همراه دو جنس Apanteles و Opius بزرگترین جنسهای این خانواده از نظر تعداد گونه می باشند. خانواده Braconidae حدودا 15000 گونه با ارزش از نظر کنترل طبیعی و کنترل بیولوژیک را دارا می باشد.

اعضای این خانواده داخل، رو و یا نزدیک میزبانهایشان تخم ریزی می کنند و می توانند به مراحل مختلف زیستی میزبانهایش شامل، تخم، لارو، شفیره و حشرات کامل حمله کنند.

این حشرات هم بصورت پارازیت داخلی (endoprasitoid) و هم بصورت پارازیت خارجی (ectoprasitoid) عمل می کنند و میزبانهایشان را از بین می برند.

این زیر خانواده اکثرا لاروهای حشرات با دگردیسی کامل را مورد حمله قرار می دهند و میزبانهای آنها اغلب لارو پروانه ها (Lepidoptera)، سخت بالپوشان (Coleoptera) دو بالان (Diptera) و زنبورهای دسته  Symphyta می باشند.

زنبورهای این زیرخانواده در دسته زنبورهای Idiobiont ectoprasitoid جای دارند به این مفهوم که تمام گونه های این زیر خانواده اکتوپارازتیوئید بوده و میزبان خود را قبل از تخمگذاری بصورت دائم فلج می نمایند. به عبارت دیگر تخمگذاری پاراتیوئیدهای خارجی دو مرحله ای است: یکی تزریق زهر (vonom) و دیگری تخمگذاری (Oviposition)

            زنبورهای جنس Bracon دارای گونه های متعدد می باشند که مهمترین گونه های گزارش شده در ایران عبارتنداز :

1.     B. brevicornis 

2.     B. hebetor 

3.     B. greeni

گونه B.hebetor اکتوپارازتیوئید اجتماعی ایدیوبایانت (ectoparasitoid . gregarious & Idiobiont) لارو تعدادی از پروانه ها می باشد که برخی از آنها آفات مهم انباری و صحرائی محسوب می شوند.

تا به حال گونه های متعددی برای این زنبور گزارش شده است که برخی از مهمترین آنها عبارتنداز :

Heliothis armigera

Ostrinia nubilalis

Ephestia kuhniella

Galleria mellonella

Sesmia cretica

Chilo partellus

Plodia interpunctella

Batrachedra amydraula

Corcyra cephalonica

Spodoptera litoralis

گونه های مختلف از آفات انباری و صحرائی دیگر نیز به عنوان میزبان مورد استفاده زنبور براکون قرار می گیرند ولی اهمیت این زنبور در حال حاضر در برنامه مبارزه بیولوژیک علیه آفت پنبه بوده که بصورت تلفیقــی همراه بــا زنبـور تریکـوگراما جهت مبـارزه با کـرم قوزه پنبـه (Heliothis armigera) مورد استفاده قرار می گیرد.

شکل شناسی زنبور B. hebetor

این زنبور قهوه ای تیره تا روشن بوده و زنبورهای زمستان گذاران که در ابتدای فصل زراعی ظاهر می شوند نسبتا تیره می باشد پاها معمولا نسبت به قسمتهای دیگر بدن روشن تر می باشد و دو شکلی جنسی بارزی بین زنبور نر و ماده مشاهده می شود به این مفهوم که زنبورهای نر و ماده از لحاظ شکل ظاهری با هم تفاوت دارند. ماده ها تخمریز باریک و بلند و تیره رنگی به طول 8/0 – 7/0 میلیمتر در انتهای شکم دارند و شکم ماده ها متورم تر از نرها می باشد.

نرها معمولا کوچکتر و شکم باریکتری نسبت به ماده ها دارند. و تعداد بند شاخک در زنبورهای نر 21 عدد (همراه با پدیسل و اسکاپ) و در ماده ها 16 عدد می باشد.

شاخک از بین چشمهای مرکب منشاء گرفته و چشمهای ساده و برجسته به تعداد سه عدد در فرق سر قرار دارند. تخمهای زنبور کشیده و باریک بطول 2/0 میلیمتر و برنگ سفید شیری می باشد.

پاهای جلویی این زنبور نسبت به پاهای میانی و عقبی کوچکتر است و پای عقبی قوی تر از پاهای دیگر می باشد. پاهای جلویی بزرگتر و به شکل مثلثی با استگمای تخم مرغی شکل و تیره رنگ کاملا مشخص و روی بال و همچنین حاشیه آن از موهای ظریفی پوشیده شده است.

بالهای عقبی کاردی شکل و همانند بال رویی از موهای ظریفی پوشیده شده است لارو زنبور به رنگ صورتی که دارای سه سن لاروی می باشد. و شفیره ها داخل پیله های سفید رنگی تقریبا به طول 4-3 میلیمتر تشکیل می شوند.

 زیست شناسی زنبور B. hebetor

زنبورهای براکون بطور طبیعی در مزارعی که کمتر دستخوش سمپاشی قرار گرفته اند وجود دارند و لارو پروانه ها را پارازیت می نماید. نتیجتا آفات بسیاری در اثر فعالیت زنبورها کنترل می شوند. حشرات ماده زنبور هنگام پارازیت نمودن لارو، ابتدا تخم ریز خود را وارد بدن لارو نموده و با تزریق زهر (venom) در ناحیه سیستم عصبی باعث فلج شدن لارو می گردند لاروهایی که فلج شده اند بصورت زنده ولی غیرمتحرک تا مدتها زنده می مانند ولی دگردیسی آنها متوقف می شود تا توقف پوست اندازی میزبان باعث جلوگیری از طرد شدن تخمها و لارو پارازیت شود.

زنبورهای ماده بعد از فلج کردن میزبان روی بدن آنها تخم گذاری می کنند (اکتوپارازیت). تخمها پس از 2-1 روز تفریح شده و لاروهای زنبور شروع به تغذیه از محتویات داخل بدن میزبان می نمایند.

پس از طی دوره لاروی (سه سن لاروی) که به مدت 4-3 روز به طول می انجامد لاروهای زنبور میزبان را ترک کرده و در کنار میزبان تبدیل به شفیره می شوند دوره شفیرگی 5-4 روز می باشد و بعد حشره بالغ از داخل شفیره خارج می گردد.

در شرایط حرارتی 1± 29 درجه سانتیگراد و رطوبت 5 ± 6% سیکل زندگی زنبور از تخم تا حشره بالغ 11- 9 روز بطول می انجامد. بعد از خروج زنبورهای بالغ از شفیره اغلب حدود 2-1 روز طول می کشد تا زنبورهای ماده خارج شده، جفت گیری و آماده تخم ریزی شوند. طول عمر زنبور ماده جفت گیری کرده حدودا" 35-20 روز و عمر زنبورهای نر کوتاه در حدود 5-10 روز بر حسب شرایط متفاوت می باشد.تعداد تخم ریزی زنبور ماده بطور متوسط روزانه 12-8 عدد و گاهی اوقات از 25-15 عدد در روز مشاهده شده است. اکثر تخم ریزیهای زنبور در 10 روز اول بعد از بارور شدن انجام می گیرد، تعداد کل تخم گذاشته شده توسط یک زنبور ماده حدودا" 150-100 عدد می باشد.زمستان گذرانی بصورت حشره بالغ بوده و در طی سال می تواند 14-13 نسل تولید کند. زنبور بالغ هنگام خارج شدن از شفیره برای تغذیه و جفت گیری گرایش بسیار شدیدی بطرف نور دارد. در نتیجه فراهم آوردن شرایط نوری مناسب توسط لامپ مهتابی، باعث افزایش قدرت باروری زنبور می گردد. همچنین دارای قدرت پراکنش بالا و شعاع پرواز بسیار زیاد تا حدود یک کیلومتر می باشد.

 *

استانداردهای لازم در کنترل کیفی تولید عوامل بیولوژیک

استاندارد زنبور Habrobracon  hebetor

شرایط آزمایشگاهی 2±27 درجة سانتیگراد و 5 ± 65% رطوبت نسبی و دورة نوردهی 16 و تاریکی 8 ساعت.

1- تعیین خلوص گونه : خلوص گونه باید کاملاً رعایت شده باشد.

2- طول عمر: 20 عدد زنبور ماده تازه تفریخ شده در داخل تیوبهای جداگانه روزانه با آب وعسل تغذیه شده، سپس میزان مرگ و میر زنبورها روزانه ثبت می گردد. حداقل 80% زنبورها باید پس از دو هفته زنده باشند.

3- فلج میزبان و میزان باروری : تعداد 20 عدد زنبور ماده با طول عمر 24 ساعت انتخاب و به طور جداگانه داخل پتری قرار داده می شوند. روزانه ضمن تغذیه زنبور با آب و عسل، 10 عدد لارو سنین آخر افستیا داخل پتری گذاشته، پس از 24 ساعت زنبور ماده را توسط آسپیراتور از پتری خارج نموده و داخل پتری دیگری محتوی 10 عدد لارو افستیا قرار داده می شود. اینکار به مدت یک هفته تکرار شده و پس از 7 روز بایستی زنبور بتواند حداقل 40 عدد لارو افستیا را فلج نماید. همچنین میازن تخمریزی روزانه زنبور روی لاروها بررسی و ثبت می گردد. تعداد کل تخم های گذاشته شده زنبور در طول 7 روز نباید کمتر از 40 عدد باشد.

 توضیح : نمونه گیری ها جهت ارزیابی های کیفی هر 20-15 روز یکبار به طور مستمر انجام و بررسی های کمی از نظر تعداد ماده برای کلیة‌ پارت های تحویلی درنظر گرفته شود.

1- اولین کاری که باید برای پرورش افستیا انجام داد تهیه بستر رشده. برای این کار میتونید یک و نیم کیلو آرد گندم بعلاوه نیم کیلو سبوس به همراه مقدار کمی مخمر داخل یه ظرف مثل این تشتها بریزید و بعد از مخلوط کردن یک و نیم گرم تخم افستیا هم روی اون بپاشید و روی اونو با پارچه بپوشونید.

2- بعد از حدود 40 روز یواش یواش اولین پروانه ها رو میتونید ببینید که از اون به بعد میشه اقدام به پروانه گیری کرد.

3- همونطور که می بینید پروانه های بالغ افستیا خیلی بی حال و تقریبا بی حرکتن مگر اینکه ضربه ای بهشون بزنید یا دور از جون فوتشون کنید!

4- ما برای گرفتن پروانه ها از یه اسپیراتور دست ساز خیلی ساده که میتونید عکسشو همینجا ببینید استفاده می کنیم که انتهای اون لوله ای که به جارو برقی وصله با توری پوشوندیم که پروانه های داخل بطری وارد جارو برقی نشن.

5- بعد از گرفتن پروانه ها اونا رو داخل قیف میریزیم. بهتره که داخل هر قیف حدود 500 پروانه داشته باشیم و قیفها رو با فاصله کمی از برگه های زیری قرار بدیم تا پروانه ها تخمهای خودشونو از لای سوراخهای توری کف قیف روی کاغذ بریزن.

6- تا اینجا یه سیکل کامل از افستیا رو دیدیم. در صورتی که بخوایم از این حشره برای تکثیر براکون استفاده کنیم باید قبل از اینکه لاروها به شفیرگی برن اونها رو وارد کاور براکون کنیم. بهترین زمان انجام این کار موقعیه که لاروها وارد سن 3 شده باشن یعنی تقریبا یک ماه تا چهل روز از آلوده سازی گذشته باشه. در تصویر پایین میتونید کاور تولید براکن رو ببینید. یه سازه یا همون چارچوب فلزی یا چوبی که طبقاتی با توری فلزی (تور مرغی) در اون ایجاد کردیم و دورتادورشو با پارچه توری پوشوندیم.

7- انتقال آردهای آلوده به لارو افستیا داخل کاور خیلی ساده ست چون به دلیل فعالیت لاروها تمام بستر تولید مثل نمد به هم چسبیده و خیلی راحت میشه جابجاش کرد.

8- بعد از اینکه محتویات تشتها رو به کاور انتقال دادین مقدار اولیه زنبوری که از طبیعت شکار کردین هم وارد کاورها میکنید و درب اون رو میبندین تا زنبورها اقدام به پارازیت لاروها بکنن و تکثیر بشن.

9- در صورتی که پروانه های بالغ افستیا رو داخل کاور مشاهده کردین میتونید با اسپیراتور با کمک جاروبرقی یا به روش دهانی اونها رو بگیرین.

10- تصویر پایین سطح  زیرین طبقه آرد رو نشون میده که میبینید چطور بعلت فعالیت لاروها و تنیدن تارهاشون مثل قندیلهای داخل غار شده.

 زنبورها میتونن هم از رو و  هم از زیر طبقات اقدام به پارازیت لاروها بکنن.

در نهایت شما میتونید با هدایت زنبورها به سمت یه منبع نوری مثل لامپ یا پنجره ای که البته منفذی به خارج از اتاق نداشته باشه با استفاده از همون اسپیراتور شکار کنید و به تعداد مورد نیاز داخل لیوانهای یک بار مصرف ریخته و به مزرعه یا باغ ببرید و رهاسازی کنید.

راهنمای جامع شناخت و استفاده از فرمون ها و تله ها:

فصل1:  فرمون ها

فصل2: تله ها، کارتها، نوارهای رنگی و جلب کننده ها

تهیه وتدوین:

بنفشه اصغری طبری - محمدظاهر رجبی

 مدیریت کنترل بیولوژیک و غیرشیمیایی

مهر 1386

مراحل رشد و نمو بالتوری سبز

منبع:وبلاگ انسکتاریوم

مقدمه و کلیات

1. میکروارگانیسم ها (آفتکشهای میکروبی)
2. فرآورده های طبیعی
3. ماکروارگانیسم ها
4. عوامل بیوشیمیایی

کاربرد عوامل میکروبی در کنترل حشرات و بیماریها

ویروسها

باکتریها

قارچها

نماتدها

منبع:وبلاگ انسکتاریوم

راهنمای استفاده از حشرات مفید علیه آفات مهم گلخانه:

لیست حشرات مفید توصیه شده علیه آفات گلخانه:

1- حشرات مفید توصیه شده علیه مگسهای سفید  

1-1- زنبور پارازیتوئید   Eretmocerus mundus

2-1- زنبورهای پارازیتوئید   Eretmocerus mundus & Encarsia formosa 

3-1- زنبور پارازیتوئید   Encarsia formosa

4-1 - زنبورهای پارازیتوئید   Eretmocerus eremicus & Encarsia Formosa

5-1- زنبور پارازیتوئید   Eretmocerus eremicus

6-1- زنبورهای پارازیتوئید   Eretmocerus mundus & Eretmocerus eremicus

7-1-  بالتوری   Chrysoperla carnea

8-1- سن شکاری   Dicyphus Hesperus

9-1- سن شکاری      Macrolophus caliginosus

10-1- کنه شکاری   Amblyseius swirskii

2- حشرات مفید توصیه شده علیه کنه های عنکبوتی

1-2- سن شکاری   Dicyphus Hesperus

2-2- سن شکاری   Macrolophus caliginosus

3-2- کنه شکاری   Amblyseius californicus 

4-2- لاروهای شکاری پشه   Feltiella acarisuga

5-2- کنه شکاری   Phytoseiulus persimilis 

3- حشرات مفید توصیه شده علیه تریپسهای مهم

1-3- کنه شکاری   Hypoaspis aculeifer

2-3- کنه شکاری   Hypoaspis miles

3-3- کنه شکاری   Amblyseius swirskii

4-3- کنه شکاری   Amblyseius degenerans

5-3- کنه شکاری   mblyseius cucumeris

6-3- سن شکاری   Orius insidiosus

7-3- سن شکاری   Orius laevigatus

8-3- سن شکاری   Orius majusculus

9-3- سن شکاری   Orius strigicollis

10-3- سن شکاری   Macrolophus caliginosus

4- حشرات مفید توصیه شده علیه شته ها

1-4-  زنبور پارازیتوئید   Aphidius colemani

2-4- زنبور پارازیتوئید   Aphidius ervi

3-4-  زنبور پارازیتوئید   Aphelinus abdominalis

4-4- پشه   Aphidoletes aphidimyza

5-4-  مگس   Episyrphus balteatus

6-4-  بالتوری   Chrysoperla carnea

7-4- کفشدوزک   Adalia bipunctata

5- حشرات مفید توصیه شده علیه مگسهای مینوز

1-5-زنبور   Dacnusa sibirica

2-5-زنبور   Diglyphus isaea

3-5-زنبورهای   Dacnusa sibirica & Diglyphus isaea

6- حشرات مفید توصیه شده علیه شپشکهای آرد آلود

1-6- کفشدوزک   Cryptolaemus montrouzieri

2-6- زنبور پارازیتوئید   Leptomastix dactylopii

منبع:وبلاگ انسکتاریوم

ادامه تولید بید غلات

انتقال:

لوازم مورد نیاز:

1- کاور: برای ساختن کاور می توان از میله های آهنی 2*2، حلب، تور پارچه ای سفید یا سیاه رنگ استفاده نمود. البته در صورتی که از آلومینیوم استفاده کنیم برای مدت طولانی تری قابل استفاده خواهد بود.

ابعاد کاور: 80*120*120 سانتیمتر

طول پایه: 120 سانتیمتر

ابعاد قیف پایین کاور: 80*90*120 سانتیمتر

تونل زیر قیف: 15 سانتیمتر

فواصل بین قابها: 10 سانتیمتر

2- قاب: وسیله ای است از جنس چوب یا آلومینیوم و تورهای فلزی گالوانیزه با منافذ 2 میلیمتری. قاب به گونه ای ساخته می شود که گنجایش 9 کیلوگرم جو آلوده را داشته باشد. باید توجه داشت که ته قاب بایستی بسته و بالای آن باز باشد. در هر کاور تعداد 10 قاب قرار داده می شود.

به محض ظهور پروانه های پیش پرواز (اولین بیدهای بالغ که روی آبکش ها مشاهده می شود) باید اقدام به عمل انتقال نمود. بدین منظور آبکش ها را درون لگن حاوی محلول نئورون 2 در هزار غوطه ور کرده و چند ثانیه به هم میزنیم.

به دلیل اینکه داخل هر دانه جو بک لارو زنده وجود دارد باید از روی هم گذاشتن آبکشها برای نقل و انتقال خودداری کنیم تا باعث از بین رفتن لاروها نشویم.

در این زمان بهم زدن جوها در روز و شب به دفعات برای خشک شدن و هوادهی بسیار ضروریست. اگر جوها خشک نشده باشند داخل کاور کپک میزنند.

پس از 24 ساعت آبکش ها را به داخل قاب ها خالی می کنیم. باید توجه کرد که در حین پر شدن قابها، جوهای پایین ریخته لگد نخورد زیرا این جوها حاوی لارو بوده و به راحتی له می شوند.

پس از پر شدن قابها تعداد 10 قاب را به یک کاور منتقل می کنیم. کاورها باید قبلا ضد عفونی شده و توسط چسب ماستیک تمامی درزهای آنها پر شده باشد، زیرا پروانه ها از هر سوراخی استفاده کرده و خارج می شوند. پس از انتقال قابها کاور را توسط پارچه توری میپوشانیم و یا اگر برای آن درب توری ساخته باشیم آنرا می بندیم و از بسته بودن کامل آن و عدم وجود هر گونه درز و منفذ مطمئن میشویم.

در زیر هر کاور در پایین قیف یک تونل کوچک حلبی وجود دارد که آن تونل را به یک سه راهی پلیکا 16 متصل کرده و در دوطرف، سه راهی را با توری و کش می پوشانیم. برای اتصال این سه راهی به تونل از تیوپ ماشین استفاده می شود. دقت شود که سه راهی با زمین تماس نداشته باشد.

پروانه گیری:

دمای اتاق پروانه گیری می بایست 23 الی 24 درجه و رطوبت نسبی هوا حدود 70 درصد باشد. در این اتاق هم دماسنج و رطوبت سنج لازم است.

بعد از خارج شدن پروانه ها از جو و پرواز در داخل کاور، توسط دستگاه پمپ باد اقدام به پروانه گیری می کنیم. بدین ترتیب پروانه ها کم کم به طرف قیف هدایت شده که همزمان با آن با زدن ضربه هایی به قیف آنها را به داخل سه راهی میریزیم. وقتی همه پروانه ها وارد سه راهی شدند آنرا جدا کرده و درب آنرا محکم میگیریم تا پروانه ای خارج نشود.

دبه ای را باید از قبل بدین صورت تهیه کنیم که نصف آن را بریده و ته آن دبه را با توری و کش مسدود کنیم. پروانه های داخل سه راهی را به داخل این دبه خالی می کنیم و جهت انجام عمل پرزگیری زیر دستگاه هود میبریم. هود را روشن کرده و دبه محتوی پروانه ها را در زیر آن به آرامی تکان می دهیم تا بال و پرز پروانه ها الک شود. در این زمان باید مراقب بود پروانه ها در حین این عمل بیرون نیایند و حداکثر پرزها گرفته شود.

تخم گیری:

برای تخم گیری نیاز به قیف های پلاستیکی داریم که دو طرف آن باید با توری هایی که قبلا با کش تهیه نموده ایم پوشانده شود تا پروانه ها نتوانند خارج شوند. بهتر است قیف ها را به منظور عبور هوا و تهویه سوراخ دار کنیم.

قیف هایی که آماده کرده ایم را مرتب بر روی یک صفحه مسطح قرار داده و پروانه ها را از داخل دبه پرزگیری به داخل آن خالی می کنیم. میزان پروانه ها داخل هر قیف به مقداری است که یک لایه پروانه سطح توری کف قیف را بپوشاند به طوری که روی هم نباشند.

اتاق تخمگیری نیز باید قبلا ضدعفونی شده و تمام مناقذ آن گرفته شده باشد و هیچ نوری وارد اتاق نشود. قفسه بندی اتاق باید طوری باشد که در هر قفسه بتوان به راحتی قیف ها را جابجا کرد. بهتر است بلندی هر طبقه از قفسه حدود 5 سانتیمتر از بلندی  قیف بالاتر باشد. روی قفسه ها کاغذهای غیر روغنی به ابعاد ته قیف میگذاریم و قیف ها را روی آنها قرار می دهیم. از هر قیف 3 الی 4 روز تخمگیری می شود و هر روز باید کاغذهای زیر قیف ها را عوض کنیم. روز دوم معمولا بهترین تخم ها را تولید می کند.

مدت پروانه گیری یا بعبارت دیگر طول عمر هر کاور تا یک ماه می باشد. البته زمانی که میزان پروانه گیری در اواخر دوره کاهش یابد دیگر موقع باطل کردن کاور است. این زمان ممکن است حدود روز بیست و پنجم باشد. در هر صورت نباید کاور را بیش از 30 روز نگه داشت زیرا خطر شیوع کنه افزایش می یابد.

مرحله تخم گیری بسیار حساس است، کاغذها باید خشک بوده و درجه حرارت محیط از 24 و رطوبت از 60 درصد بیشتر نباشد.

نکته قابل توجه این است که تمام پروانه های آزاد (به اصطلاح خودم پروانه های ولگرد) توسط جاروبرقی باید جمع آوری شوند زیرا باعث گسترش آلودگی می گردند.

پس از پایان تخم گیری روز اول (24 ساعت پس از پروانه گیری) قیف ها را جابجا می کنند، یعنی قیف های روز اول به قفسه های روز دوم انتقال می یابند و برگه های حاوی تخم از زیر آنها جمع آوری می شوند. البته قبل از جابجایی باید ته قیف ها را با یک برس نرم داخل یک ظرف پاک نمود زیرا همواره تخمهایی وجود دارند که به توری چسبیده است. این تخمها که به صورت فله جمع آوری می شود در آلوده سازی مجدد مورد استفاده قرار می گیرد.

پس از پایان تخم گیری هر سری، قیف ها و توری ها را با آب و پودر شستشو و وایتکس میشوییم و در آفتاب خشک می نماییم.

نکات ضروری در مراحل پروانه گیری و تخم گیری:

1-     باید میزان پرز بالها را به حداقل رساند.

2-     از خشک بودن قیف ها و کاغذها و همچنین محل تخم گیری اطمینان حاصل نمود.

3-     بازدید تصادفی قیف ها برای تخمین مرگ و میر پروانه ها و دلایل مرگ و میر (ویروس، رطوبت بالا، حرارت بالا، گازهای دیگر، کنه و ...) بهتر است که از پروانه ها نمونه گیری شود و نمونه ها در زیر بینی کولر به دقت مورد بررسی قرار گیرد. (نمونه ها را از کاور تهیه کنید.)

4-     اتاق تخم گیری بطور کامل از سایر اتاقها مجزا بوده و چراغ این اتاق ها در طول روز روشن نشود.

5-     درب قیف ها حتما محکم بسته شود.

6-     رطوبت و دمای آن مرتب کنترل شود.

7-     قبل از انجام عمل پر کردن قابها، اتاق کاورها (سقف و کف) با سم نئورون سمپاشی شود.

8-     هر اتاق باید پادری داشته باشد و اشخاص نیز حتما با دمپایی مخصوص در اتاقها تردد کنند.

9-     پس از انجام پروانه گیری از محکم بودن لوله های اتصال سه راهی پلیکا به تونل زیر قیف کاور اطمینان حاصل شود.

10- سه راهی ها از زمین فاصله داشته باشند.

11- نکته مهم در باد گرفتن پروانه ها اطماینان از خشک بودن باد تولیدی از پمپ است. به همین دلیل قبل از بادگیری پیچ تخلیه پمپ را باز نموده تا آب جمع شده در مخزن هوای آن خارج شود. اندازه گیری روغن موتور پمپ باد نیز لازم است.

12- عمل بادگیری با دقت صورت گیرد تا در هر زمان کلیه پروانه ها از کارو خارج شوند. در صورت زیاد بودن پروانه ها می توان عمل پروانه گیری را در 2 یا 3 نوبت در روز انجام داد.

13- از کشیدن سیگار در محل کار جدا خودداری شود و اصولا هر چیزی که ایجاد دود و یا گاز نماید از مکان دور شود.

14- تمام اتاق ها،‌قفسه ها، کاورها باید دارای اتیکت مربوط به خود باشند.

15- تخم های تولید شده را در صورتی که اتاق پارازیت آماده نباشد در سردخانه در دمای 4 درجه می توان به مدت یک هفته نگهداری نمود. این تخمها در دمای محیط به سرعت نارنجی رنگ می شوند و دیگر مناسب برای پارازیت نیستند.

16- بعد از برداشتن ورقه های تخم از زیر قیف ها، تکاندن آنها در هوای آزاد الزامیست زیرا این کار باعث خارج شدن پرزها و یا کنه احتمالی از اطراف تخم ها می شود.

17- در صورت تخم گذاری مناسب، پروانه ها به صورت یک دایره ( به اندازه سطح ته قیف) بروی کاغذ تخم می گذارند در صورتیکه تراکم و یکنواختی و پراکندگی روی ورقه تخم فقط در یک طرف باشد (به صورت نیم دایره) نشان دهنده این است که سطحی که قیفها روی آن قرار دارند ناصاف بوده و قیف به خوبی روی کاغذ قرار نگرفته است.

18- بعد از انجام عمل پروانه گیری و تخمگیری، جدول مربوط به آن حتما پر شود تا از میزان تولید، اطلاع کافی داشته باشید.

19- در اتاق پروانه گیری بهتر است برای به تله انداختن پروانه های آزاد از تله های نوری استفاده شود.

20- پروانه های زنده در داخل قیف به پارچه توری می چسبند ولی پروانه های مرده با یک حرکت و تکان دادن قیف به راحتی جابجا می شوند.

21- در صورتی که تعدادی لارو در داخل سه راهی پلیکا باشد و یا کارگران احساس خارش کنند این نشانه ها به دلیل گسترش کنه است.

پارازیت:

تخمهای بید غلات که توسط زنبور تریکوگراما پارازیت شده و سیاهرنگ می شوند در نهایت در کارت زنی مورد استفاده قرار می گیرند. بدین منظور باید ابتدا اتاقکهایی که اصطلاحا کابین نامیده می شود آماده کنیم. شایان ذکر است که قبل از انتقال سوش اولیه به کابین آنرا تحت شرایط کاملا کنترل شده و مطمئن در حد کافی تکثیر نمود و سپس به کابین منتقل کرد.

اتاق پارازیت (کابین):

ابعاد کابین بسته به اتاق پارازیت که در ساختمان انسکتاریوم در نظر گرفته اید میتواند متغیر باشد اما بهترین ابعاد که من به تجربه بدست آورده ام 1*3 متر و به ارتفاع 2 متر است که در یک اتاق 3*4 به راحتی میتوان دو کابین روبروی هم گذاشت و بین آندو سری لامپهای مهتابی را قرار داد.

نحوه ساخت بدین صورت است که توسط نبشی ها یک مکعب مستطیل به ابعاد فوق ساخته، سپس با پارچه مشکی یک چادر کعبی شکل که یک طرف آن با سلفون شفاف دوخته شده است، می پوشانیم. ابعاد سلفون باید طوری باشد که دقیقا روبروی لامپهای مهتابی قرار گیرد. فاصله بین لامپها داخل اسکلت چوبی را 20 سانتیمتر در نظر میگیریم.

(در صورتی که بخواهیم یک کابین دوطرفه داشته باشیم میتوانیم ابعاد کابین را 2*3 متر در نظر بگیریم و دو سوی آنرا سلفون شفاف بکشیم. در این حالت کابین در وسط اتاق قرار می گیرد و منبع تامین نور دو ردیف لامپ در دوطرف آن خواهد بود.)

برای جلوگیری از پخش نور می توان از فویل آلومینیومی در بالای اسکلت مهتابی استفاده نمود و بدین ترتیب نور را در تمام سطوح پنجره کابین متمرکز ساخت. برای قرار دادن تخم ها و زنبورها از نخ محکم و گیره لباس استفاده می کنند.

روش قرار دادن تخم ها و زنبورها بدین صورت است که برگه های تخم را بطوریکه روی برگه (که تخم به آن چسبیده) به سمت پنجره و چسبیده به سلفون باشد توسط گیره آویزان می کنند. هر برگه تخم سیتوتروگا به مدت 5 روز در کابین می ماند و در روز ششم آن را برای برش برمیداریم. درست مقابل پنجره و به نخهای دیواره عقبی، سوش ها را آویزان می کنیم و چون زنبورها نورگرایی مثبت دارند به طرف پنجره کابین پرواز کرده و بروی تخم ها می نشینند. این عمل باعث می شود که فقط زنبورهای بالدار ازدیاد نسل نمایند.

بهترین دما برای اتاق پارازیت 25-24 درجه و رطوبت 80-75 درصد است. در اثر بالا رفتن دما نرزایی زیاد می شود. روش تشخیص بدین صورت است که زنبورهای نر بیشتر بر روی سلفون پنجره می نشینند و زنبورهای ماده بیشتر بر روی تخمها.

برش و کارت زنی:

برش برگه ها:

نحوه برش برگه های پارازیت شده بسیار حائز اهمیت است زیرا این برش باید بصورتی انجام شود که تعداد 600 عدد تخم پارازیت شده برای هر تریکوکارت بریده شود. روش برش با توجه به نوع توزیع تخم ها روی برگه و درصد تخم های پارازیت شده متفاوت خواهد بود. این مرحله باید به دست کارگران مجرب صورت گیرد.

در برش بهتر است از قیچی های با لبه نازک استفاده نمود تا به تخمها آسیب کمتری برسد.

کارت زنی:

بعد از برش برگه ها آنها را توسط چسب مایع به تریکوکارتها چسبانیده سپس زبانه تریکوکارت را که به عنوان یک پوشش برای تکه ها بحساب می آید بر روی تخمها بر می گردانیم. باید توجه شود که به تخمها فشاری وارد نشود.

مقدار چسب باید کم (به اندازه یک قطره) باشد تا باعث غرق شدن تخمها نشود.

کارتهای آماده شده را در یک جعبه سوراخدار گذاشته و روی جعبه تاریخ پارازیت و کارت زنی را نوشته و آنرا به سردخانه با دمای 4 درجه انتقال می دهیم.

روش تولید بید غلات درانسکتاریوم:

آلوده سازی:

لوازم مورد نیاز:

1) نبشی: برای ساختن قفسه هایی که سبدها را روی آن قرار دهیم

2) سبد یا آبکش: برای شستشوی جوها

3) سینی آبکش: برای آلوده سازی. برای کاهش هزینه ها می توان از آبکش های پلاستیکی معمولی نیز برای آلوده سازی استفاده کرد

4) جو: بهتر است جو درشت و تمیز باشد

5) الک: برای تمیز کردن و جدا کردن خار و خاشاک احتمالی از جو استفاده می شود. درصورتی که جو تمیز تهیه شود نیازی به الک نخواهد بود

6) لگن: برای شستشو و ضدعفونی جوها با کنه کش

7) قرص فستوکسین

8) ترازوی دقیق: برای وزن کشی تخم سیتوتروگا

9) تخم سیتوتروگا: بید غلات با نام علمی Sitotroga cerealla   به عنوان میزبان واسط استفاده می شود و زنبور تریکوگراما تخم های خود را داخل تخم بید غلات می گذارد (آن را پارازیت می کند). تخم سیتوتروگای تازه شیری رنگ بوده که به تدریج به نارنجی تغییر رنگ می دهد. زنبورها تخم های تازه را ترجیح می دهند و تمایل کمتری به پارازیت تخمهای نارنجی شده دارند.

10) میله های باریک: برای جمع آوری لاروهای تفریخ شده سیتوتروگا که از سینی های آلوده سازی آویزان شده اند.

11) دماسنج و رطوبت سنج

ساختمان انسکتاریوم:

محل تولید تریکوگراما باید دارای اتاق های مجزا باشد تا در طول مراحل تولید تداخل ایجاد نشود و امکان کنترل دما و رطوبت های متفاوت را داشته باشیم. پنجره ها و منافذ را باید با پارچه یا مقوای مشکی پوشاند زیرا سیتوتروگا آفت انباری بوده و به تاریکی علاقه بیشتری دارد. منبع نوری اتاق پارازیت را نیز باید خودمان تامین نماییم. تمام اتاق ها و سالن ها باید هواکش داشته باشد تا بتوان تهویه مناسبی اعمال نمود. بهترین سیستم گرمایش شوفاژ است. درصورت استفاده از بخاری گازی یا نفتی باید دقت کرد که هیچگونه گازی از آنها متصاعد نشود. برای خنک کردن نیز از کولر گازی (در مناطق مرطوب) و یا کولر آبی (در مناطق خشک) استفاده می شود. برای تامین رطوبت مورد نیاز میتوان از دستگاه های رطوبت ساز (سرد یا گرم) استفاده کرد. تجهیزات دیگر درانسکتاریوم شامل سردخانه (برای نگهداشتن تخم ها در دمای 4درجه) آزمایشگاه کوچک دارای لوپ یا بینی کولر و پتری دیش و لوله های آزمایش بزرگ و همچنین آون بزرگ می شود. (داشتن یک آزمایشگاه کامل در انسکتاریوم لزومی ندارد. تنها وجود یک لوپ الزامیست.)

روش آلوده سازی:

قبل از انجام عمل آلوده سازی باید اتاق را از هرگونه آلودگی و بخصوص حشرات پاک کنیم. سپس به ازای هر متر مربع 3 تا 5 قرص فستوکسین به مدت 48 ساعت قرار دهیم و در صورت وجود لانه مورچه توسط سم سوین اتاق را شستشو دهیم. (توجه داشته باشید که فستوکسین بسیار سمی و برای انسان خطرناک است، بنابراین رعایت مسائل ایمنی و استفاده از ماسک ضروریست.) در نهایت در صورتی که قبلا نیز از آن مکان برای پرورش حشرات استفاده شده برای جلوگیری از شیوع کنه با سم نئورون سمپاشی می نماییم.

برای ضدعفونی جوها به ازای هر کیسه 50 کیلویی 1 عدد قرص فستوکسین به مدت 48 ساعت میگذاریم و آنها را در یک اتاق در بسته و یا زیر پلاستیک بدون منفذ قرار میدهیم. پس از ضدعفونی جوها را به اندازه مشخص (بسته به سبدهای خریداری شده معمولا 3 تا 6 کیلوگرم در هر سبد) در هر آبکش میریزیم و با آب به خوبی میشوییم بدین ترتیب که آبکش حاوی جوها را داخل لگن پر از آب نموده و با دست کاملا جوها را به هم زده و شستشو میدهیم. سپس جهت جلوگیری از جوانه زنی جوها را در محلول پرمنگنات 4 در هزار به مدت 10 ثانیه غوطه ور می کنیم. در صورتی که آون بزرگ داشته باشیم بجای استفاده از پرمنگنات می توان جوها را پس از فستوکسین زدن به مدت 24 ساعت در دمای 80 درجه قرار داد.

پس از جذب رطوبت و دندانگیر شدن جوها (در اثر فشردن یک دانه جو بین دو دندان جای دندانها روی جو بماند ولی از هم نپاشد) زمان مناسب برای آلوده سازی فرا می رسد. در این مرحله دقت در مورد جوانه زنی و کپک زدن جوها بسیار لازم است.

برای آلوده سازی در هر سینی یا آبکش به ازای هر 3kg   جو، 4 گرم تخم میگذاریم. باید توجه داشت که تفریخ تخمها بلافاصله پس از آلوده سازی صورت پذیرد تا از جوانه زنی یا کپک زدن جوها جلوگیری شود. به منظور تامین رطوبت اتاق آلوده سازی از رطوبت ساز استفاده می کنیم. در صورتی که رطوبت ساز نداشته باشیم باید کف اتاق را مرتبا آبپاشی کرده و خیس نگه داریم.

پس از تفریخ، ورقه های تخم را جمع آوری و نابود می کنیم. نفوذ لاروها به داخل دانه های جو معمولا از زمان آلوده سازی در حدود 7 الی 10 روز بسته به دما و رطوبت محیط و جوها به طول می انجامد. در این زمان لاروها ممکن است توسط تارهایی که می تنند از سینی آبکش ها خارج و آویزان شوند، در این زمان می توان لارو آبکشهای پایینی را توسط میله های باریک جمع آوری و به داخل آبکش ها برگرداند.

حدود 10 روز پس از آلوده سازی که لاروها به داخل جو نفوذ کردند، شروع به هم زدن و رطوبت دهی به جوها می کنیم. این عمل را هر روز باید انجام دهیم تا رطوبت و تهویه لازم در جوها تامین شود.

مرحله انتقال به داخل کاورها حدود 22 روز پس از آلوده سازی انجام می شود. در این زمان اولین پروانه های به اصطلاح پیش پرواز ظاهر شده و بلافاصله عمل انتقال که در ادامه توضیح داده خواهد شد انجام می گردد.

اتاق آلوده سازی در طول شبانه روز باید تاریک باشد و بهتر است در جلوی درب هر اتاق یک زیرپایی که مدام به محلول نئورون آغشته شده قرار گیرد.

دمای اتاق آلوده سازی حدود 27 و رطوبت بالای 80 درصد توصیه می شود.

برای تعیین درصد آلوده سازی می توانیم 100 دانه جو را شکافته و تعداد دانه های لارو دار را بشماریم

ادامه دارد...........

تشخیص جنسیت زنبور تریکوگراما (? و?):

زنبورهای نر و ماده به راحتی از روی شاخک قابل تشخیصند. شاخکهای زنبور ماده کوتاه، خمیده و در انتها متورم و دارای موهای کوتاه و ظریف و کم می باشند ولی در زنبورهای نر، شاخک بلند و در انتها دارای موهای بلند و زیادی است. شاخکها به راحتی در زیر بینی کولر با بزرگنمای 10 تا 20 دیده می شود.